Phụ huynh nên làm gì khi trẻ bị sâu răng sữa?

1. Trẻ bị sâu răng sữa có nguy hiểm không?

Sâu răng sữa nếu không được can thiệp kịp thời có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, sự phát triển và thẩm mỹ răng miệng của trẻ. Thực tế, răng sữa không chỉ hỗ trợ ăn nhai và phát âm mà còn định hướng cho răng vĩnh viễn mọc lên đúng vị trí. Khi răng sữa bị sâu, trẻ có thể gặp phải các vấn đề sau:

• Trẻ bị đau nhức, quấy khóc, biếng ăn, dẫn đến thiếu dinh dưỡng và chậm phát triển thể chất.
• Răng sữa rụng sớm, làm răng vĩnh viễn mọc lệch, chen chúc hoặc sai khớp cắn. 
• Ảnh hưởng khả năng phát âm, khiến trẻ nói ngọng hoặc khó nói rõ chữ trong giai đoạn học nói.
• Vi khuẩn từ răng sâu có thể lan sang răng kế cận hoặc răng vĩnh viễn đang hình thành, gây viêm tủy, viêm nướu, thậm chí nhiễm trùng rộng.
• Tại Hội nghị Khoa học Kỹ thuật răng hàm mặt lần thứ 38 được tổ chức ở TP. Hồ Chí Minh vào 2 ngày mùng 4 và mùng 5/4/2016, TS. Duangthip Duangporn còn chỉ ra, nếu trẻ bị sâu răng sữa sớm mà không được điều trị kịp thời, điều đó có thể ảnh hưởng đến cả chiều cao lẫn chỉ số IQ của trẻ.

2. Nguyên nhân khiến trẻ bị sâu răng sữa

Sâu răng sữa ở trẻ nhỏ là tình trạng phổ biến, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau liên quan đến thói quen ăn uống, chăm sóc răng miệng và yếu tố sinh lý tự nhiên của răng sữa. Dưới đây là những nguyên nhân chính khiến trẻ dễ bị sâu răng:

Vệ sinh răng miệng chưa đúng cách

Trẻ nhỏ thường chưa có ý thức tự chăm sóc răng miệng, trong khi phụ huynh lại chủ quan hoặc chải răng cho bé chưa kỹ. Cặn thức ăn và đường bám lại trên răng lâu ngày tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển, tạo ra axit ăn mòn men răng và gây sâu.

Ăn nhiều đồ ngọt, tinh bột

Bánh kẹo, sữa đặc, nước ngọt, nước trái cây đóng hộp hoặc thói quen bú bình khi ngủ đều là những “thủ phạm” hàng đầu gây sâu răng ở trẻ. Lượng đường trong các thực phẩm này dễ lên men và tạo ra axit, làm mòn lớp men răng sữa vốn rất mỏng và nhạy cảm.

Men răng sữa mỏng và yếu

So với răng vĩnh viễn, răng sữa có cấu trúc men mỏng, khả năng chống axit kém. Vì vậy, chỉ cần một thời gian ngắn tích tụ mảng bám hoặc vi khuẩn, răng sữa đã có thể bị tổn thương và hình thành lỗ sâu.

Vi khuẩn lây từ phụ huynh sang con

Nhiều phụ huynh vô tình truyền vi khuẩn gây sâu răng cho con qua các hành động quen thuộc như hôn môi, mớm cơm hay dùng chung muỗng. Vi khuẩn Streptococcus mutans trong khoang miệng người lớn có thể bám lên răng bé và gây sâu nhanh hơn bình thường.

Răng mọc chen chúc, khó làm sạch

Ở những trẻ có răng mọc lệch, khít hoặc có kẽ hở, việc làm sạch bằng bàn chải thông thường trở nên khó khăn. Mảng bám dễ mắc lại giữa các răng, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi và phá hủy men răng.

Yếu tố bệnh lý và di truyền

Một số bé có cơ địa men răng yếu do di truyền hoặc thiếu canxi, fluor trong giai đoạn hình thành răng. Ngoài ra, các bệnh lý răng miệng như viêm nướu, viêm tủy không điều trị sớm cũng khiến răng sữa dễ bị sâu lan rộng. 

3. Cách xử lý khi trẻ bị sâu răng sữa

Sâu răng sữa thường xuất hiện một số dấu hiệu như: Thay đổi màu sắc răng, hơi thở có mùi, lỗ sâu trên răng, khó khăn khi ăn uống… Vậy phụ huynh cần làm gì khi trẻ bị sâu răng sữa? Dưới đây là những cách điều trị răng sữa bị sâu cho bé trong từng giai đoạn.

3.1. Cách xử lý khi trẻ bị sâu răng sữa mới chớm

Ở giai đoạn sâu răng sớm, bề mặt men răng vẫn còn nguyên vẹn, chỉ xuất hiện các đốm trắng đục hoặc hơi ngả vàng. Đây là thời điểm “vàng” để điều trị và phục hồi răng mà không cần can thiệp xâm lấn.

• Tái khoáng men răng: Bác sĩ sẽ tiến hành tái khoáng hóa men răng bằng các khoáng chất như canxi, phosphate và fluor, giúp củng cố cấu trúc răng và ngăn ngừa tổn thương lan rộng.
• Sử dụng kem đánh răng chứa fluor: Hỗ trợ quá trình tái khoáng tự nhiên, giúp men răng chắc khỏe hơn.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Hạn chế thực phẩm chứa đường, tăng cường rau xanh và sữa để bổ sung canxi.
• Vệ sinh răng miệng đúng cách: Hướng dẫn trẻ chải răng nhẹ nhàng 2 lần/ngày và súc miệng sạch sau khi ăn.

Nếu phụ huynh phát hiện sớm và xử lý kịp thời, răng sữa của trẻ hoàn toàn có thể phục hồi mà không cần trám hoặc can thiệp sâu.

3.2. Cách điều trị khi trẻ bị sâu răng sữa nặng

Khi sâu răng tiến triển nặng, đã hình thành lỗ sâu màu nâu hoặc đen, gây đau nhức, ê buốt hoặc khiến răng bị mẻ, gãy; bác sĩ sẽ cần thực hiện điều trị chuyên sâu hơn:

• Trám răng: Áp dụng với các trường hợp lỗ sâu chưa lan đến tủy. Vật liệu trám giúp lấp kín lỗ sâu, ngăn vi khuẩn tiếp tục xâm nhập và khôi phục hình dạng răng.
• Điều trị tủy (nếu cần): Nếu vi khuẩn đã xâm nhập vào tủy, bác sĩ tiến hành điều trị nội nha để loại bỏ phần tủy bị viêm, sau đó trám hoặc bọc lại răng.
• Xử lý răng sún: Với trẻ nhỏ (khoảng 2–3 tuổi) bị sún răng cửa, bác sĩ có thể trám hoặc phục hồi răng nhằm duy trì hình dạng và chức năng nhai, tránh ảnh hưởng đến sự phát triển của răng vĩnh viễn. 

Lưu ý: Các kỹ thuật như trám hoặc điều trị tủy răng sữa đều khá nhẹ nhàng, được thực hiện nhanh chóng và an toàn. Tuy nhiên, việc điều trị cần có chỉ định cụ thể của bác sĩ, tránh tự ý can thiệp khiến tình trạng răng của trẻ trở nên nghiêm trọng hơn.

Tại Nha khoa Việt Mỹ, các bác sĩ sử dụng vật liệu trám chuyên dụng cho trẻ, an toàn tuyệt đối và không gây đau. Phụ huynh có thể đặt lịch thăm khám miễn phí để được tư vấn phương án phù hợp. 

4. Biện pháp phòng ngừa sâu răng cho trẻ tại nhà

Phòng ngừa sâu răng sữa từ sớm đóng vai trò quan trọng giúp trẻ duy trì hàm răng khỏe mạnh, hỗ trợ ăn nhai, phát âm chuẩn và tạo nền tảng tốt cho răng vĩnh viễn sau này. Phụ huynh có thể áp dụng những biện pháp chăm sóc răng miệng đơn giản nhưng hiệu quả dưới đây để bảo vệ sức khỏe răng miệng cho con ngay tại nhà:

• Tập cho trẻ vệ sinh răng miệng đúng cách: Hướng dẫn trẻ chải răng nhẹ nhàng ít nhất 2 lần mỗi ngày, đảm bảo làm sạch các mặt trong, mặt ngoài và mặt nhai của răng. Phụ huynh nên sử dụng bàn chải mềm, kem đánh răng chứa fluor phù hợp với độ tuổi của trẻ. Đồng thời kết hợp cho trẻ súc miệng bằng nước muối ấm để loại bỏ mảng bám và vi khuẩn.
• Hạn chế đồ ăn, thức uống có đường: Bánh kẹo, nước ngọt, sữa có đường hay nước trái cây công nghiệp đều là nguyên nhân chính khiến vi khuẩn phát triển mạnh. Hạn chế tần suất sử dụng và cho trẻ súc miệng hoặc uống nước lọc sau khi ăn đồ ngọt để giảm nguy cơ sâu răng.
• Bổ sung dinh dưỡng tốt cho răng: Cung cấp cho trẻ chế độ ăn giàu protein, canxi, phốt pho cùng các loại vitamin A, D để giúp men răng chắc khỏe và phát triển ổn định. Thực phẩm như trứng, sữa, cá, rau xanh và trái cây tươi là lựa chọn lý tưởng.
• Không cho trẻ ngậm thức ăn hoặc bình sữa khi ngủ: Việc để thức ăn, sữa hoặc nước ngọt đọng lâu trong miệng tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn gây sâu răng. Phụ huynh nên tập cho bé bỏ thói quen này càng sớm càng tốt.
• Khám răng định kỳ: Đưa trẻ đến nha khoa kiểm tra răng miệng 3 – 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các dấu hiệu sâu răng hoặc bất thường khác. Việc thăm khám định kỳ cũng giúp trẻ hình thành thói quen chăm sóc răng miệng khoa học và không sợ hãi khi đến bác sĩ.

5. Giải đáp thắc mắc thường gặp khi trẻ bị sâu răng sữa

Khi trẻ bị sâu răng sữa, nhiều bậc cha mẹ thường băn khoăn về việc điều trị, mức độ đau và thời điểm nên đưa trẻ đến bác sĩ. Dưới đây là những giải đáp chi tiết giúp phụ huynh hiểu rõ hơn và có hướng chăm sóc phù hợp cho con.

5.1. Điều trị sâu răng cho trẻ có đau không?

Nhiều cha mẹ lo lắng việc điều trị sâu răng sẽ khiến trẻ sợ hãi và đau đớn. Tuy nhiên, với các kỹ thuật nha khoa hiện đại, quá trình điều trị được thực hiện nhẹ nhàng, an toàn và gần như không gây đau.

Trước khi tiến hành, bác sĩ sẽ gây tê cục bộ vùng răng cần điều trị để giúp trẻ cảm thấy thoải mái hơn. Các thiết bị và vật liệu nha khoa ngày nay cũng được thiết kế đặc biệt dành riêng cho trẻ em, giúp giảm thiểu cảm giác lo lắng và mang lại trải nghiệm tích cực khi đến nha khoa.

5.2. Khi nào nên đưa trẻ đi khám nha sĩ để điều trị sâu răng?

Phụ huynh nên đưa trẻ đến nha sĩ ngay khi phát hiện các dấu hiệu bất thường như:

• Răng đổi màu, xuất hiện đốm trắng, nâu hoặc đen.
• Trẻ kêu đau, ê buốt khi ăn uống.
• Răng bị mòn, vỡ hoặc có mùi hôi khó chịu.

5.3. Trường hợp nào cần nhổ răng sữa bị sâu?

Việc nhổ răng sữa chỉ được xem là lựa chọn cuối cùng khi răng đã bị tổn thương nghiêm trọng, không thể bảo tồn bằng các phương pháp khác. Cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định nhổ răng nếu:

• Răng sâu nặng, đã phá hủy gần hết thân răng.
• Răng bị viêm tủy, nhiễm trùng lan rộng gây sưng đau kéo dài.
• Răng lung lay, không còn khả năng phục hồi chức năng nhai.

Trước khi quyết định, nha sĩ sẽ đánh giá kỹ tình trạng răng, chân răng và độ tuổi thay răng của trẻ để đảm bảo việc nhổ răng không ảnh hưởng đến quá trình mọc răng vĩnh viễn sau này.

Trẻ bị sâu răng sữa là tình trạng phổ biến nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phụ huynh phát hiện kịp thời. Việc phát hiện sớm và can thiệp đúng cách không chỉ giúp bé tránh đau nhức, khó chịu mà còn bảo vệ cấu trúc răng vĩnh viễn và hỗ trợ phát triển toàn diện về thể chất lẫn ngôn ngữ.

Nếu bạn đang tìm địa chỉ nha khoa uy tín, chuyên điều trị răng sữa cho trẻ em, Nha khoa Việt Mỹ là lựa chọn đáng tin cậy. Liên hệ ngay Nha khoa Việt Mỹ qua hotline: 1900 636 734 để được tư vấn miễn phí và đặt lịch thăm khám sớm nhất cho bé!