Trong bài viết này, Nha khoa Việt Mỹ sẽ giải đáp chi tiết các thắc mắc, giúp các bậc phụ huynh an tâm đồng hành cùng con trong suốt hành trình mọc răng.
Trẻ mọc răng ở độ tuổi nào?
Quá trình mọc răng của trẻ diễn ra theo từng giai đoạn. Răng sữa thường bắt đầu mọc khi bé được khoảng 6 tháng tuổi, còn răng vĩnh viễn sẽ bắt đầu khi trẻ 6 tuổi.
Thời gian mọc răng sữa
Răng sữa, còn gọi là răng tạm thời, là những chiếc răng đầu tiên của bé, đóng vai trò quan trọng trong quá trình ăn nhai và phát triển ngôn ngữ. Những chiếc răng này đã hình thành từ giai đoạn phôi thai, nhưng thường bắt đầu mọc vào khoảng 6 tháng sau khi sinh.
Tuy nhiên, thời điểm mọc răng sữa ở mỗi bé có thể khác nhau:
- Một số bé có thể mọc răng ngay khi mới sinh (trường hợp khá hiếm).
- Một số bé mọc răng sớm từ trước 4 tháng tuổi.
- Một số bé lại mọc muộn sau 12 tháng.
Dù vậy, phần lớn trẻ thường bắt đầu mọc răng sữa vào tháng thứ 6, và đến khoảng 2,5 – 3 tuổi sẽ có đủ 20 chiếc răng sữa.
Thời gian mọc răng vĩnh viễn
Răng vĩnh viễn sẽ thay thế răng sữa theo cơ chế tự nhiên. Do áp lực từ răng vĩnh viễn mọc lên, chân răng sữa dần tiêu biến, khiến răng sữa lung lay rồi rụng, nhường chỗ cho răng mới.
Thông thường, quá trình mọc răng vĩnh viễn bắt đầu khi trẻ khoảng 6 tuổi và kéo dài đến tuổi thiếu niên. Cụ thể:
- Từ 6 – 8 tuổi: Trẻ sẽ mọc 4 răng cửa dưới.
- Từ 7 – 9 tuổi: Tiếp tục mọc 4 răng cửa trên.
Quá trình này diễn ra tuần tự cho đến khi trẻ trưởng thành, hoàn thiện hệ răng vĩnh viễn với 28 – 32 chiếc răng (tính cả răng khôn).
Dấu hiệu nhận biết trẻ sắp mọc răng
Giai đoạn mọc răng thường đi kèm với những thay đổi về thể chất và hành vi của trẻ. Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến mà ba mẹ có thể nhận biết để kịp thời hỗ trợ và chăm sóc cho con.
Sưng nướu, nhạy cảm
Một trong những biểu hiện rõ ràng nhất khi trẻ sắp mọc răng là nướu bị sưng đỏ, nhạy cảm và đau tức nhẹ. Bé có xu hướng cho tay hoặc đồ vật vào miệng để cắn nhằm giảm khó chịu. Khi quan sát kỹ, ba mẹ có thể thấy nướu hơi gồ lên, thậm chí xuất hiện chồi răng nhỏ.
Chảy dãi nhiều hơn
Trong giai đoạn mọc răng, dây thần kinh số 5 bị kích thích, tuyến nước bọt hoạt động mạnh hơn, khiến trẻ chảy dãi nhiều. Lúc này, chức năng nuốt nước bọt của trẻ chưa hoàn thiện và khoang miệng còn nông dẫn đến việc chảy dãi nhiều hơn.
Thay đổi thói quen ăn uống và giấc ngủ
Khi mọc răng, bé thường biếng ăn, bú kém hoặc quấy khóc nhiều hơn, đặc biệt là vào ban đêm do cảm giác đau nhức ở nướu. Một số trẻ còn từ chối ăn dặm hoặc bú bình, dễ cáu gắt và giấc ngủ bị gián đoạn. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều ba mẹ lo lắng trong giai đoạn này.
Khi nào cần cho trẻ đi khám răng?
Mặc dù việc mọc răng là một quá trình tự nhiên, nhưng đôi khi ba mẹ cần đưa trẻ đến gặp nha sĩ để được thăm khám và tư vấn kịp thời. Việc này đặc biệt quan trọng nếu thời gian mọc răng của trẻ có những dấu hiệu bất thường.
Trẻ mọc răng quá sớm hoặc quá muộn so với mốc trung bình
Thông thường, răng sữa mọc vào khoảng 6 tháng tuổi và răng vĩnh viễn bắt đầu từ 6–7 tuổi. Nếu trẻ mọc răng quá sớm (trước 4 tháng) hoặc quá muộn (sau 12 tháng mà chưa có dấu hiệu mọc răng), ba mẹ nên đưa trẻ đi khám để bác sĩ đánh giá tình trạng phát triển.
Một số trường hợp mọc răng quá sớm có thể gây khó khăn trong việc bú mẹ, còn trường hợp mọc răng quá muộn có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề về sức khỏe.
Răng mọc lệch, chen chúc hoặc có bất thường về hình dạng
Trong quá trình mọc răng, nếu thứ tự mọc răng của trẻ không đều, răng mọc lệch, chồng chéo hoặc có hình dạng bất thường như nhọn, nhỏ, màu khác lạ thì cần đến nha sĩ thăm khám sớm. Tình trạng này cần được can thiệp kịp thời để tránh ảnh hưởng đến khớp cắn và thẩm mỹ sau này.
Trẻ đau nhức kéo dài, sốt cao hoặc quấy khóc nhiều khi mọc răng
Mọc răng thường khiến trẻ khó chịu, quấy khóc nhẹ. Tuy nhiên, nếu tình trạng đau nhức kéo dài, sốt cao trên 38,5°C hoặc trẻ bỏ bú, bỏ ăn trong nhiều ngày, ba mẹ cần cho trẻ đi khám để loại trừ các bệnh lý khác.
Có dấu hiệu viêm nướu, sưng tấy hoặc nhiễm trùng
Nếu vùng nướu của trẻ bị sưng tấy, đỏ bất thường, có mủ hoặc chảy máu, đây là dấu hiệu cảnh báo viêm nướu hoặc nhiễm trùng răng miệng. Tình trạng này cần được can thiệp y tế sớm để tránh biến chứng, ảnh hưởng đến sự phát triển răng sữa và răng vĩnh viễn sau này.
Thứ tự mọc răng của trẻ
Hiểu rõ thứ tự mọc răng ở trẻ em giúp ba mẹ dễ dàng theo dõi sự phát triển răng miệng của bé, kịp thời nhận biết các dấu hiệu bất thường để có hướng xử lý. Quá trình mọc răng sẽ diễn ra theo 2 giai đoạn: mọc răng sữa và thay bằng răng vĩnh viễn.
Răng sữa
Chiếc răng sữa đầu tiên thường xuất hiện khi bé khoảng 6 tháng tuổi (có bé sớm hoặc muộn hơn đều bình thường). Trình tự mọc răng sữa phổ biến như sau:
- Răng cửa giữa hàm dưới: mọc đầu tiên khi bé 5 – 10 tháng.
- Răng cửa giữa hàm trên: xuất hiện khi bé 6 – 12 tháng.
- Răng cửa bên hàm dưới: mọc từ 10 – 16 tháng.
- Răng cửa bên hàm trên: mọc trong khoảng 9 – 13 tháng.
- Răng hàm đầu tiên (hàm trên và dưới): xuất hiện khi bé 12 – 19 tháng.
- Răng nanh hàm trên: mọc từ 16 – 23 tháng.
- Răng nanh hàm dưới: mọc cùng thời điểm với răng nanh hàm trên.
- Răng hàm thứ hai hàm dưới: từ 20 – 33 tháng.
- Răng hàm thứ hai hàm trên: mọc cuối cùng, khoảng 25 – 33 tháng.
Răng vĩnh viễn
Khi trẻ bước vào giai đoạn thay răng, chân răng sữa dần tiêu đi, làm răng sữa lung lay và rụng, nhường chỗ cho răng vĩnh viễn mọc lên. Thứ tự mọc răng vĩnh viễn ở trẻ thường diễn ra như sau:
- 6 – 7 tuổi: thay 2 răng cửa giữa hàm dưới.
- 7 tuổi: thay 2 răng cửa giữa hàm trên.
- 7 – 8 tuổi: thay 2 răng cửa bên hàm dưới.
- 8 tuổi: thay 2 răng cửa bên hàm trên.
- 9 -10 tuổi: thay 2 răng hàm số 4 hàm dưới.
- 10 – 11 tuổi: thay 2 răng nanh hàm dưới.
- 11 tuổi: thay 2 răng hàm số 5 hàm trên.
- 11 – 12 tuổi: thay 2 răng hàm số 4 hàm trên và 2 răng nanh hàm dưới.
- 12 tuổi: thay 2 răng hàm số 5 hàm dưới, hoàn tất mọc răng vĩnh viễn.
Khoảng 12 – 13 tuổi, hầu hết trẻ đã mọc đầy đủ các răng vĩnh viễn (trừ răng khôn). Giai đoạn này rất quan trọng, ba mẹ cần chú ý theo dõi để phát hiện sớm các vấn đề về khớp cắn hoặc răng mọc lệch.
Hướng dẫn chăm sóc răng trẻ đúng cách theo từng giai đoạn
Chăm sóc răng miệng cho trẻ đúng cách ngay từ nhỏ là nền tảng quan trọng cho một hàm răng khỏe mạnh sau này. Dựa trên thứ tự mọc răng của trẻ, ba mẹ có thể áp dụng những phương pháp chăm sóc phù hợp theo từng giai đoạn phát triển răng.
Từ 6 tháng tuổi: Bé bắt đầu mọc răng sữa
Khi những chiếc răng đầu tiên nhú lên, ba mẹ cần bắt đầu vệ sinh răng miệng cho con.
- Vệ sinh nướu và răng: Sử dụng một miếng gạc sạch hoặc khăn mềm nhúng nước muối sinh lý, lau nhẹ nhàng lên nướu và các răng mới mọc của bé sau mỗi bữa ăn.
- Hạn chế bú đêm: Giảm dần thói quen bú bình vào ban đêm của bé để tránh nguy cơ sâu răng sữa sớm.
Ngoài ra, ba mẹ cũng cần đưa con đến nha khoa khám răng định kỳ để phát hiện sớm và phòng ngừa sâu răng. Đồng thời, bác sĩ sẽ hướng dẫn ba mẹ cách chăm sóc răng miệng cho con tốt nhất.
Giai đoạn 1 – 2 tuổi: ba mẹ hỗ trợ bé vệ sinh răng miệng
Ở độ tuổi này, trẻ đã mọc thêm nhiều răng, ba mẹ nên tập cho bé đánh răng bằng bàn chải lông mềm, kem đánh răng có hàm lượng fluoride:
- Sử dụng bàn chải: Chọn bàn chải có lông mềm, đầu nhỏ, phù hợp với miệng trẻ.
- Đánh răng: Sử dụng một lượng kem đánh răng bằng hạt gạo (chứa fluoride hàm lượng 1.000 ppm F) để chải răng cho bé, 2 lần mỗi ngày (sau bữa sáng và trước khi đi ngủ).
Trẻ 3 – 6 tuổi: Bắt đầu thay răng và tập thói quen tự đánh răng
Trong thời gian bé bắt đầu thay răng, ba mẹ nên dạy bé cách tự cầm bàn chải và tập đánh răng sáng – tối. Tuy nhiên, ba mẹ vẫn cần giám sát để đảm bảo bé chải đúng cách, không nuốt kem đánh răng.
- Tập cho bé tự đánh răng: Hướng dẫn trẻ cách cầm bàn chải và chải răng đúng cách. ba mẹ vẫn cần giám sát và chải lại cho con để đảm bảo răng được làm sạch hoàn toàn.
- Kiểm soát lượng kem đánh răng: Đảm bảo trẻ không nuốt kem đánh răng, nhắc nhở bé nhổ kem sau khi chải xong.
Trẻ 6 – 9 tuổi: Hoàn thiện kỹ năng chăm sóc răng miệng
Khi răng vĩnh viễn mọc dần thay thế răng sữa, trẻ đã có thể tự vệ sinh răng miệng một cách độc lập. ba mẹ cần khuyến khích trẻ:
- Duy trì thói quen đánh răng: Tập cho trẻ tự giác đánh răng 2 lần/ngày.
- Sử dụng chỉ nha khoa: Hướng dẫn trẻ dùng chỉ nha khoa để làm sạch các kẽ răng, nơi bàn chải không thể tới được.
Ngoài ra, ba mẹ nên đưa trẻ đi khám nha khoa 6 tháng một lần để nha sĩ kiểm tra, làm sạch răng và phát hiện sớm các vấn đề như sâu răng hay răng mọc lệch.
Thứ tự mọc răng của trẻ là một quá trình tự nhiên nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển răng miệng và sức khỏe tổng thể. Do đó, ba mẹ cần theo dõi mốc thời gian mọc răng, nhận biết các dấu hiệu bất thường và chăm sóc răng miệng cho bé đúng cách ngay từ khi mọc chiếc răng sữa đầu tiên để giúp con có hàm răng khỏe mạnh, đều đẹp khi trưởng thành.
Nếu ba mẹ đang tìm kiếm một địa chỉ nha khoa uy tín để đồng hành cùng bé trong hành trình chăm sóc răng miệng, hãy gọi ngay đến Nha khoa Việt Mỹ qua hotline 1900 636 734 để được đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm tư vấn và hỗ trợ tận tình.
Bác sĩ Nguyễn Văn Thuyền tốt nghiệp từ trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh, một trong những cái nôi đào tạo y khoa hàng đầu cả nước. Với nền tảng kiến thức vững chắc và sự đam mê với nghề, bác sĩ Thuyền chịu trách nhiệm kiểm duyệt và đảm bảo những thông tin trên website chính xác.
