Cách vệ sinh răng miệng khi niềng răng đúng cách

1. Tầm quan trọng của việc vệ sinh răng miệng khi niềng răng

Trong quá trình niềng răng, các công cụ chỉnh nha như mắc cài và dây cung sẽ gắn cố định trong khoang miệng. Điều này khiến việc ăn uống và vệ sinh răng miệng trở nên phức tạp hơn bình thường. Thức ăn dễ bám vào các khe hở, nếu không làm sạch kỹ răng sẽ hình thành mảng bám.

Mảng bám tích tụ lâu ngày có thể dẫn đến các bệnh lý như sâu răng, viêm nướu, viêm nha chu,… Những vấn đề này không chỉ gây đau nhức, khó chịu mà còn làm gián đoạn quá trình chỉnh nha. Trong nhiều trường hợp, người niềng răng buộc phải tháo khí cụ để điều trị triệt để trước khi tiếp tục liệu trình, gây tốn kém thời gian và chi phí.

Tìm hiểu và thực hiện đúng các cách vệ sinh răng miệng khi niềng răng sẽ giúp bạn hạn chế những tình trạng kể trên. Ngoài việc ngăn ngừa các bệnh lý về răng miệng còn giúp hạn chế các sự cố như bung mắc cài, tuột dây cung,… những tình huống có thể làm răng dịch chuyển sai hướng, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả chỉnh nha.

Không chỉ vậy, khi mắc cài bị lệch hoặc bung ra, chúng có thể gây trầy xước niêm mạc miệng, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây viêm nhiễm. Nếu không xử lý kịp thời, các biến chứng này có thể ảnh hưởng đến toàn bộ khoang miệng.

2. Cách vệ sinh răng miệng khi niềng răng đúng cách

Để đảm bảo sức khỏe răng miệng trong suốt quá trình niềng răng, bạn nên thực hiện các phương pháp vệ sinh và chăm sóc răng miệng một cách khoa học như sau.

2.1. Sử dụng bàn chải lông mềm

Một trong những cách vệ sinh răng miệng khi niềng răng quan trọng nhất có thể kể đến là sử dụng bàn chải lông mềm. Loại bàn chải này giúp hạn chế nguy cơ bung mắc cài và tránh gây tổn thương cho nướu. Bạn nên chọn bàn chải có kích thước vừa phải, dễ thao tác trong khoang miệng. Đặc biệt, cần thay bàn chải định kỳ ít nhất 3 lần trong năm hoặc ngay khi thấy lông bàn chải bị xơ tua.

Ngoài ra, bạn có thể sử dụng bàn chải kẽ răng chuyên dụng. Loại bàn chải này có đầu nhỏ, dễ len vào các khe giữa mắc cài và răng và được chia làm 2 dạng phổ biến là chữ I dùng cho răng phía trước và chữ L dùng cho răng phía trong.

2.2. Chọn mua kem đánh răng có fluoride

Fluoride là khoáng chất cần thiết để bảo vệ men răng, ngăn ngừa sâu răng. Trong quá trình niềng răng, bạn nên sử dụng kem đánh răng chứa fluoride mỗi ngày để tăng khả năng bảo vệ răng miệng. Sử dụng lâu dài sẽ giúp giảm nguy cơ hình thành lỗ sâu và giữ cho răng luôn chắc khỏe.

2.3. Chải răng đúng cách

Một bước quan trọng trong cách vệ sinh răng miệng khi niềng răng là thực hiện chải răng đúng cách. Bằng cách chải răng đúng trình tự bạn sẽ loại bỏ được mảng bám và cặn thức ăn quanh khí cụ chỉnh nha. Dưới đây là cách thực hiện cụ thể:

• Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày sau mỗi bữa ăn và trước khi đi ngủ.
• Dùng bàn chải lông mềm kết hợp với kem đánh răng chứa fluoride.
• Đặt bàn chải nghiêng khoảng 45 độ so với nướu, chải nhẹ nhàng theo chiều dọc hoặc xoay tròn.
• Với mắc cài, bạn cần đặt bàn chải phía trên và dưới dây cung, di chuyển nhẹ để làm sạch xung quanh.
• Tránh chải ngang như kéo đàn vì dễ gây mòn cổ răng và tổn thương nướu.
• Mỗi lần chải nên kéo dài khoảng từ 2 – 4 phút để đảm bảo hiệu quả.

Lưu ý: Không dùng lực quá mạnh khi chải răng. Mảng bám rất mềm, chỉ cần thao tác nhẹ nhàng là có thể loại bỏ. 

2.4. Dùng chỉ tơ nha khoa

Chỉ nha khoa giúp làm sạch các kẽ răng mà bàn chải không thể chạm tới. Với người đang niềng răng, nên chọn loại chỉ chuyên dụng như super floss hoặc chỉ có đầu cứng để dễ luồn qua mắc cài. Cách thực hiện như sau:

• Cắt đoạn chỉ dài khoảng 30-45 cm, cuộn vào hai ngón giữa.
• Dùng ngón cái và trỏ để căng chỉ, giữ lại đoạn khoảng 3-5 cm ở giữa.
• Nhẹ nhàng đưa chỉ vào kẽ răng, uốn ôm quanh răng và kéo lên xuống để làm sạch.
• Lặp lại thao tác cho cả hai bên của mỗi kẽ răng. 

2.5. Dùng thêm nước súc miệng

Sau khi đánh răng, bạn nên súc miệng bằng dung dịch chứa fluoride để tăng khả năng kháng khuẩn và giảm ê buốt. Có thể dùng trực tiếp hoặc pha loãng tùy theo hướng dẫn. Nước súc miệng giúp làm sạch sâu, loại bỏ vi khuẩn còn sót lại và hỗ trợ bảo vệ răng niềng toàn diện. 

2.6. Cạo lưỡi (vệ sinh lưỡi)

Với nhiều người, việc cạo lưỡi có thể là thói quen chưa quen thuộc. Tuy nhiên, đây lại là cách vệ sinh răng miệng khi niềng răng không thể thiếu giúp loại bỏ vi khuẩn trong vùng miệng, cải thiện hơi thở. Bạn có thể dùng dụng cụ cạo lưỡi chuyên dụng hoặc mặt sau của bàn chải để thực hiện. Để đạt kết quả tốt, bạn nên thực hiện vệ sinh lưỡi mỗi ngày theo hướng dẫn sau:

• Thời điểm thực hiện: Nên cạo lưỡi trước khi đánh răng để loại bỏ vi khuẩn và cặn bẩn tích tụ qua đêm.
• Thao tác nhẹ nhàng: Cạo lưỡi với lực vừa phải để tránh gây tổn thương niêm mạc hoặc ảnh hưởng đến vị giác.
• Thích nghi dần: Những lần đầu có thể gây cảm giác buồn nôn nhẹ nhưng khi đã quen, bạn sẽ thấy dễ chịu và thoải mái hơn.

Các bước thực hiện:

• Đứng trước gương, mở miệng và đưa lưỡi ra ngoài để dễ thao tác.
• Đặt đầu dụng cụ cạo lưỡi ở phần cuối lưỡi (gần cuống).
• Kéo nhẹ từ sau ra trước, tuyệt đối không cạo ngược từ đầu lưỡi về phía sau.
• Sau mỗi lần cạo, dùng khăn giấy lau sạch dụng cụ hoặc rửa bằng nước.
• Lặp lại thao tác cho đến khi bề mặt lưỡi sạch hoàn toàn.
• Rửa sạch dụng cụ bằng nước ấm và xà phòng, sau đó lau khô và bảo quản nơi khô ráo.
• Thời gian thực hiện nên dưới 2 phút để đảm bảo hiệu quả mà không gây khó chịu.

Kết hợp cùng các bước chăm sóc răng miệng khác, bạn sẽ duy trì được hơi thở thơm mát và hàm răng khỏe mạnh suốt quá trình chỉnh nha.

2.7. Lấy cao răng định kỳ

Vôi răng là mảng bám cứng hình thành dưới chân răng và nướu, chúng không thể loại bỏ bằng cách chải răng thông thường. Bạn nên đến nha khoa để lấy cao răng định kỳ 2 lần trong năm. Việc này giúp ngăn ngừa viêm nha chu, hôi miệng và giữ cho hàm răng luôn sạch sẽ, thẩm mỹ.

3. Một vài lưu ý về chế độ ăn uống khi niềng răng

Bên cạnh việc vệ sinh răng miệng đúng cách khi niềng răng, chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng. Một số lưu ý dưới đây sẽ giúp bạn hạn chế các sự cố không mong muốn trong quá trình niềng răng:

• Ưu tiên thực phẩm mềm, dễ nuốt: Trong những ngày đầu mới gắn mắc cài, cảm giác ê buốt và cộm răng là điều thường gặp. Lúc này, bạn nên chọn các món ăn mềm như cháo, súp, cơm nát, sinh tố, nước ép,… để giảm áp lực lên răng.
• Cắt nhỏ thức ăn cứng trước khi ăn: Với các loại thực phẩm như trái cây giòn, bánh mì, rau củ luộc,… nên cắt thành miếng nhỏ vừa ăn để tránh tạo lực nhai quá mạnh lên răng đang niềng. Việc này không chỉ giúp bảo vệ mắc cài mà còn hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

• Tránh thực phẩm quá cứng hoặc dai: Những món như sườn, chân gà, bỏng ngô, kẹo cứng,… có thể gây tổn thương mô nha chu hoặc làm bung mắc cài nếu nhai mạnh. Vì vậy nên hạn chế tối đa các loại thực phẩm này trong suốt quá trình chỉnh nha.
• Hạn chế đồ ăn dính: Kẹo dừa, kẹo kéo, kẹo cao su,… là những thực phẩm dễ bám vào mắc cài và dây cung, gây khó khăn trong việc vệ sinh răng miệng. Nếu không làm sạch kỹ, chúng có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và hình thành mảng bám.
• Uống đủ nước mỗi ngày: Khi niềng răng, khoang miệng thường dễ bị khô hơn bình thường. Việc bổ sung nước đầy đủ không chỉ giúp duy trì độ ẩm mà còn hỗ trợ làm sạch cặn thức ăn, giảm nguy cơ hôi miệng và viêm nướu. 
• Ăn chậm, nhai kỹ: Thói quen ăn uống từ tốn sẽ giúp giảm áp lực lên răng và khí cụ, đồng thời hạn chế nguy cơ mắc thức ăn vào các khe răng hoặc mắc cài.

4. Câu hỏi thường gặp 

4.1. Khi niềng răng có cần dùng chỉ nha khoa không?

Theo Hiệp hội Nha khoa Hoa Kỳ (ADA, 2023), người đang niềng răng vẫn cần dùng chỉ nha khoa chuyên dụng (super floss hoặc chỉ luồn) mỗi ngày để làm sạch mảng bám giữa răng và quanh mắc cài – nơi bàn chải không chạm tới. Việc này giúp ngăn viêm nướu và sâu răng trong quá trình chỉnh nha.

4.2. Dùng nước súc miệng khi niềng răng có cần thiết không?

Theo hướng dẫn của Viện Nghiên cứu Nha khoa & Sọ mặt Hoa Kỳ (NIDCR, 2022), nước súc miệng chứa fluoride hoặc chlorhexidine nhẹ giúp giảm vi khuẩn, ngăn sâu răng và hôi miệng – đặc biệt quan trọng khi niềng vì thức ăn dễ bám quanh mắc cài.

4.3. Bao lâu nên lấy cao răng trong thời gian niềng răng?

Các nghiên cứu đăng trên Tạp chí Lâm sàng Chỉnh nha (Journal of Clinical Orthodontics, 2023) cho thấy người đeo niềng dễ tích tụ mảng bám hơn bình thường. Vì vậy, nên lấy cao răng định kỳ 3-6 tháng/lần để giữ nướu khỏe và phòng viêm quanh răng.

Áp dụng các cách vệ sinh răng miệng khi niềng răng không chỉ giúp hạn chế các bệnh lý răng miệng mà còn duy trì hiệu quả chỉnh nha. Nếu bạn đang có nhu cầu niềng răng hoặc cần tư vấn chuyên sâu về chăm sóc răng miệng, hãy gọi ngay hotline 1900 636 734 để Nha khoa Việt Mỹ hỗ trợ đặt lịch khám hoặc tư vấn dịch vụ ngay hôm nay!