Biểu hiện của sốt mọc răng ở trẻ và cách chăm sóc đúng cách

1. Khi nào trẻ bắt đầu mọc răng?

Giai đoạn mọc răng là một cột mốc phát triển quan trọng, báo hiệu sự phát triển toàn diện hơn về ăn uống và sức khỏe của bé. Mỗi bé có thời điểm mọc răng khác nhau, nhưng cha mẹ vẫn có thể dựa vào quy luật chung để theo dõi và chăm sóc răng miệng cho con đúng cách, giúp bé luôn vui khỏe.

1.1. Độ tuổi mọc răng sữa đầu tiên ở trẻ

Thông thường, một số bé mọc răng rất sớm từ tháng thứ 3, trong khi những bé khác có thể đến 8–9 tháng mới bắt đầu xuất hiện chiếc răng đầu tiên. Đây là hiện tượng hoàn toàn bình thường, phụ thuộc vào yếu tố di truyền, dinh dưỡng và sức khỏe tổng thể của bé.

1.2. Thứ tự mọc các nhóm răng sữa

Mặc dù thời gian mọc có thể khác nhau giữa các bé, nhưng thứ tự mọc răng của trẻ sẽ tuân theo quy luật. 

Bảng thứ tự mọc các nhóm răng sữa

1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến thời gian mọc răng

Thời gian mọc răng ở mỗi trẻ có thể khác nhau và điều này hoàn toàn bình thường. Có những bé mọc răng khá sớm, trong khi một số khác lại chậm hơn đôi chút, nhưng điều đó hoàn toàn không đáng lo ngại. Quá trình này chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau.

Yếu tố di truyền

Thời điểm mọc răng của trẻ có thể được di truyền từ bố mẹ hoặc người thân trong gia đình. Nếu cha mẹ từng mọc răng sớm, khả năng cao trẻ cũng sẽ bắt đầu quá trình mọc răng sớm hơn so với trung bình. Ngược lại, nếu trong gia đình có xu hướng mọc răng muộn thì trẻ cũng có thể thừa hưởng đặc điểm này.

Dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng cân đối đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển mầm răng. Trẻ được cung cấp đủ chất đạm, canxi, photpho, vitamin A, C, D và khoáng chất vi lượng thường sẽ mọc răng đúng tiến độ. Ngược lại, trẻ thiếu dinh dưỡng hoặc biếng ăn kéo dài có thể bị chậm mọc răng do cơ thể thiếu dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của răng và xương.

Thiếu vitamin D và canxi

Vitamin D và canxi là hai dưỡng chất thiết yếu giúp răng và xương phát triển chắc khỏe. Trẻ sinh thiếu tháng, ít được tiếp xúc ánh nắng mặt trời hoặc không được bổ sung đầy đủ vitamin D, canxi có thể bị chậm mọc răng hoặc răng mọc yếu, men răng kém chất lượng. Do đó, cha mẹ cần lưu ý cho trẻ tắm nắng buổi sáng khoảng 10–15 phút mỗi ngày và bổ sung thực phẩm giàu canxi như sữa, cá hồi, trứng, tôm, cua…

Tình trạng sức khỏe tổng thể

Trẻ thường xuyên ốm vặt, sinh non hoặc mắc các bệnh lý bẩm sinh có thể bị ảnh hưởng đến tiến trình mọc răng. Khi cơ thể phải ưu tiên năng lượng cho việc hồi phục và phát triển các cơ quan khác, quá trình mọc răng có thể diễn ra chậm hơn bình thường. 

2. Biểu hiện thường gặp khi trẻ mọc răng

Khi chiếc răng đầu tiên chuẩn bị nhú lên khỏi nướu, cơ thể trẻ sẽ có nhiều thay đổi sinh lý. Một số bé chỉ biểu hiện nhẹ, nhưng cũng có bé khó chịu, quấy khóc. Dưới đây là những biểu hiện phổ biến nhất khi trẻ đang trong giai đoạn mọc răng:

2.1. Sốt nhẹ kéo dài 1–2 ngày

Trẻ bị sốt khi mọc răng là biểu hiện thường gặp khi mọc răng. Nguyên nhân là do nướu bị sưng và viêm nhẹ khi răng bắt đầu trồi lên. Thân nhiệt trẻ có thể tăng lên khoảng 37,5 – 38,5°C, kéo dài trong 1 – 2 ngày. Tuy nhiên, nếu sốt cao trên 39°C, kéo dài hơn 3 ngày, hoặc kèm theo các dấu hiệu khác như ho, sổ mũi, nôn, tiêu chảy nặng, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ vì có thể trẻ đang mắc bệnh nhiễm trùng khác, không phải chỉ là mọc răng.

2.2. Chảy nước dãi nhiều hơn bình thường

Khi răng chuẩn bị nhú lên, tuyến nước bọt của trẻ hoạt động mạnh hơn để làm dịu cảm giác đau và bảo vệ niêm mạc miệng. Vì vậy, cha mẹ sẽ thấy trẻ chảy dãi nhiều, quần áo hoặc gối của bé thường bị ướt. Việc này hoàn toàn bình thường, chỉ cần lau khô vùng miệng thường xuyên để tránh kích ứng da hoặc nổi mẩn quanh cằm.

2.3. Trẻ quấy khóc, khó ngủ, bỏ bú hoặc biếng ăn

Cảm giác đau nhức và ngứa nướu khiến trẻ bứt rứt, dễ cáu gắt và quấy khóc, đặc biệt vào ban đêm. Một số trẻ còn bỏ bú hoặc biếng ăn do việc ngậm, mút khiến lợi đau hơn. Cha mẹ có thể massage nhẹ nướu, cho trẻ ngậm ti giả mát hoặc dùng khăn ướp lạnh để giúp con giảm khó chịu.

2.4. Lợi sưng đỏ, có thể thấy răng chuẩn bị nhú lên

Khi sờ vào nướu, cha mẹ có thể cảm nhận được vùng lợi hơi cứng, sưng đỏ — dấu hiệu cho thấy răng sắp mọc. Một vài ngày sau, có thể nhìn thấy điểm trắng nhỏ li ti chính là đỉnh răng đang nhú lên. Giai đoạn này, cha mẹ cần vệ sinh răng miệng cho trẻ sạch sẽ bằng gạc mềm và nước ấm, tránh nhiễm khuẩn vùng lợi.

2.5. Dễ bị tiêu chảy nhẹ hoặc nổi ban quanh miệng

Một số trẻ trong thời kỳ mọc răng có thể bị tiêu chảy nhẹ do tăng tiết nước bọt, nuốt nhiều nước dãi hoặc do hệ tiêu hóa bị kích thích. Ngoài ra, vùng da quanh miệng, cằm có thể nổi ban đỏ do nước bọt tiếp xúc lâu. Những biểu hiện này thường nhẹ và sẽ giảm dần khi răng nhú lên hoàn toàn.

2.6. Cắn, gặm đồ vật liên tục

Cảm giác ngứa râm ran ở nướu khiến trẻ có xu hướng cắn hoặc gặm bất cứ vật gì trong tầm tay. Đây là phản xạ tự nhiên giúp trẻ giảm cảm giác khó chịu ở lợi. Cha mẹ nên chuẩn bị các vòng ngậm nướu an toàn, có thể làm mát để bé cắn thay vì các vật cứng, không vệ sinh,  tránh nguy cơ nhiễm khuẩn hoặc tổn thương nướu.

3. Cách phân biệt sốt mọc răng và sốt bệnh lý

Sốt là triệu chứng phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng không phải trường hợp nào cũng do mọc răng. Trên thực tế, nhiều bệnh lý nhiễm khuẩn hoặc virus cũng gây ra tình trạng sốt, khiến cha mẹ dễ nhầm lẫn và điều trị sai cách. Dưới đây là cách phân biệt sốt mọc răng và sốt bệnh lý giúp cha mẹ chăm sóc đúng hướng, tránh bỏ lỡ thời điểm điều trị nếu trẻ bị bệnh thật sự.

3.1. Đặc điểm sốt do mọc răng

Sốt mọc răng thường là phản ứng sinh lý nhẹ của cơ thể khi chiếc răng đầu tiên chuẩn bị nhú lên, khiến lợi sưng đỏ và viêm nhẹ. Một số biểu hiện của sốt mọc răng gồm:

• Thân nhiệt tăng nhẹ, thường trong khoảng 37,5 – 38,5°C, hiếm khi vượt quá 39°C.
• Thời gian sốt ngắn, thường chỉ kéo dài 1 – 2 ngày, giảm dần khi răng trồi lên khỏi nướu.
• Trẻ vẫn tỉnh táo, bú hoặc ăn uống bình thường, thậm chí vẫn chơi đùa, cười nói.
• Có thể kèm theo chảy nước dãi, lợi sưng, thích cắn đồ vật, nhưng không xuất hiện các triệu chứng hô hấp hay tiêu hóa nghiêm trọng.

3.2. Đặc điểm sốt do nhiễm khuẩn

Khác với sốt mọc răng, sốt do bệnh lý là phản ứng của cơ thể trước sự tấn công của vi khuẩn hoặc virus. Loại sốt này thường cao, kéo dài hơn và đi kèm nhiều biểu hiện bất thường khác.

Một số đặc điểm giúp nhận biết:

• Sốt cao trên 39°C, có thể kéo dài 3 – 5 ngày hoặc hơn, không giảm khi răng đã nhú.
• Trẻ mệt mỏi, uể oải, bỏ bú, bỏ ăn, có thể nôn ói hoặc tiêu chảy nhiều lần.
• Kèm theo các triệu chứng khác tùy theo bệnh lý:
  • Ho, sổ mũi, ngạt mũi: thường gặp trong nhiễm virus đường hô hấp (Rhinovirus, Coronavirus, Adenovirus, virus cúm…).
  • Phát ban, đỏ mắt, viêm họng, đau nhức người: có thể do sốt virus cấp tính.
  • Tiêu chảy, mất nước, phát ban toàn thân: cảnh báo sốt xuất huyết, tay – chân – miệng hoặc Rota virus, cần được điều trị y tế ngay.

3.3. Khi nào nên đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Trong quá trình mọc răng, trẻ bị sốt nhẹ 1–2 ngày thường là hiện tượng bình thường, không cần quá lo lắng. Tuy nhiên, cha mẹ cần theo dõi sát sao diễn biến sức khỏe răng miệng của con để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường.

Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế hoặc gặp bác sĩ chuyên khoa nhi ngay khi có một trong các biểu hiện sau:

• Trẻ sốt cao trên 39°C, sốt liên tục trên 3 ngày mà không hạ dù đã dùng thuốc hạ sốt.
• Xuất hiện co giật, phát ban toàn thân, khó thở, nôn ói hoặc tiêu chảy nhiều lần.
• Trẻ bỏ bú, bỏ ăn hoàn toàn, mệt mỏi, ngủ li bì hoặc quấy khóc không dứt.
• Có dấu hiệu viêm nướu nặng, sưng đỏ hoặc chảy mủ quanh răng.

Cha mẹ tuyệt đối không nên chủ quan vì có thể trẻ đang mắc phải bệnh lý nhiễm khuẩn hoặc virus nghiêm trọng, chứ không chỉ là biểu hiện của sốt mọc răng. Việc đưa trẻ đi khám sớm sẽ giúp bác sĩ xác định nguyên nhân, hướng dẫn chăm sóc đúng cách và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, đảm bảo bé mau khỏe mạnh, phát triển bình thường.

4. Cách chăm sóc trẻ khi bị sốt mọc răng

Khi bị sốt mọc răng, bé thường quấy khóc, đau nướu và mệt mỏi. Vì vậy, cha mẹ cần giúp trẻ thoải mái hơn, giảm đau và hạ nhiệt độ đúng cách.

4.1. Hạ sốt đúng cách và theo dõi thân nhiệt thường xuyên

Một số biện pháp cha mẹ có thể áp dụng ngay tại nhà cho trẻ:

• Dùng nhiệt kế đo thân nhiệt của trẻ 2 – 3 lần/ngày. Nếu bé sốt dưới 38,5°C, cha mẹ không cần cho uống thuốc, chỉ cần lau người bằng nước ấm để giúp hạ nhiệt.
• Nếu trẻ sốt trên 38,5°C, có thể dùng thuốc hạ sốt Paracetamol theo liều lượng hướng dẫn của bác sĩ.
• Cho bé mặc quần áo thoáng mát, thấm hút mồ hôi và tránh đắp chăn quá kín.
• Không tự ý sử dụng các loại thuốc giảm đau hoặc gel bôi nướu nếu chưa có chỉ định y tế.

4.2. Cho trẻ bú nhiều hơn hoặc uống đủ nước

Khi bị sốt, trẻ dễ mất nước qua mồ hôi và hơi thở. Cha mẹ nên:

• Cho bé bú mẹ thường xuyên hơn để bổ sung nước và dinh dưỡng.
• Với trẻ lớn hơn, nên cho uống nước lọc, nước hoa quả loãng hoặc dung dịch oresol theo hướng dẫn.
• Tránh cho trẻ uống nước ngọt, nước có gas hay nước lạnh vì có thể làm đau nướu hơn.

4.3. Vệ sinh răng miệng nhẹ nhàng, lau nướu sạch

Việc giữ vệ sinh răng miệng trong giai đoạn mọc răng của trẻ giúp ngăn ngừa viêm nhiễm. Cha mẹ có thể áp dụng các cách vệ sinh như sau:

• Với trẻ chưa mọc nhiều răng, cha mẹ nên dùng gạc sạch quấn quanh ngón tay, nhúng nước ấm lau nhẹ nướu sau mỗi lần bú hoặc ăn dặm.
• Khi bé đã mọc nhiều răng hơn, hãy dùng bàn chải lông mềm chuyên dụng cho trẻ sơ sinh.
• Thường xuyên lau nước dãi quanh miệng để tránh kích ứng da và phát ban.
• Rửa tay sạch trước khi chạm vào miệng trẻ để tránh nhiễm khuẩn.

4.4. Massage nướu hoặc dùng vòng cắn lạnh giúp giảm khó chịu

Để giúp trẻ giảm bớt cảm giác sưng, đau và ngứa nướu, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp làm dịu tại chỗ:

• Cha mẹ có thể rửa tay sạch rồi nhẹ nhàng massage nướu cho bé để giảm cảm giác sưng, đau và ngứa nướu.
• Cho trẻ ngậm vòng cắn bằng silicon mềm, có thể để trong ngăn mát tủ lạnh vài phút để tăng hiệu quả làm dịu.
• Tránh dùng vòng cắn chứa chất lỏng hoặc đặt trong ngăn đá, vì dễ vỡ hoặc gây bỏng lạnh cho bé.

4.5. Duy trì chế độ dinh dưỡng mềm, dễ nuốt

Trong giai đoạn này, trẻ thường đau nướu và biếng ăn. Cha mẹ không nên ép trẻ mà nên duy trì chế độ dinh dưỡng mềm, lỏng, dễ nuốt để giảm áp lực lên nướu.

• Cho bé ăn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo loãng, súp, sữa chua hoặc trái cây nghiền.
• Không ép bé ăn khi đang khó chịu, hãy chia nhỏ bữa ăn và cho ăn khi bé bình tĩnh hơn.
• Hạn chế đồ ăn quá nóng hoặc quá lạnh, vì có thể gây đau rát nướu.
• Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân bằng, bổ sung canxi và vitamin D để hỗ trợ quá trình mọc răng.

5. Lời khuyên từ Nha khoa Việt Mỹ dành cho phụ huynh

Giai đoạn trẻ mọc răng là cột mốc quan trọng đánh dấu sự phát triển toàn diện của bé. Để giúp trẻ có hàm răng khỏe mạnh và nụ cười rạng rỡ, Nha khoa Việt Mỹ gửi đến các bậc phụ huynh một số lời khuyên hữu ích dưới đây.

5.1. Theo dõi lịch mọc răng sữa của trẻ định kỳ

Cha mẹ nên nắm rõ lịch mọc răng sữa chuẩn để dễ dàng phát hiện các bất thường như mọc chậm, mọc lệch hoặc răng mọc không đều. Việc theo dõi này giúp bác sĩ nha khoa có thể can thiệp sớm, đảm bảo hàm răng phát triển đúng hướng và cân đối cho trẻ. Đồng thời điều này còn giúp bố mẹ dễ dàng nhận diện được đâu là những biểu hiện của sốt mọc răng thông thường và khi nào thì cần đưa con đi khám bác sĩ.

5.2. Tập cho trẻ thói quen vệ sinh răng miệng sớm

Ngay từ khi bé mọc những chiếc răng đầu tiên, phụ huynh nên tập cho trẻ làm quen với việc vệ sinh răng miệng hàng ngày. Sử dụng gạc mềm, bàn chải lông mịn và kem đánh răng chuyên dụng cho trẻ nhỏ để làm sạch nướu, loại bỏ mảng bám. Hình thành thói quen này sớm giúp trẻ ý thức hơn trong việc chăm sóc răng miệng và phòng tránh sâu răng hiệu quả.

5.3. Đưa trẻ đến nha khoa kiểm tra răng sữa 6 tháng/lần

Nhiều phụ huynh thường bỏ qua việc khám răng sữa. Tuy nhiên, Nha khoa Việt Mỹ khuyến nghị cha mẹ nên đưa trẻ đến nha khoa để kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần, ngay từ khi chiếc răng sữa đầu tiên mọc lên. Điều này giúp bác sĩ phát hiện sớm nguy cơ bệnh lý răng miệng và hướng dẫn cha mẹ cách nhận biết, chăm sóc trẻ trong thời kỳ sốt mọc răng, giúp bé trải qua giai đoạn này dễ chịu và an toàn hơn.

Biểu hiện của sốt mọc răng là một giai đoạn sinh lý tự nhiên và không thể tránh khỏi trong quá trình phát triển của trẻ. Quan trọng hơn cả, việc áp dụng các biện pháp chăm sóc đúng cách của cha mẹ sẽ giúp trẻ vượt qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng và thoải mái nhất.

Hành trình mọc răng là bước khởi đầu cho nụ cười khỏe mạnh của con. Đừng ngần ngại đưa bé đến Nha khoa Việt Mỹ để được các bác sĩ đồng hành, kiểm tra răng miệng định kỳ và hướng dẫn cha mẹ chăm sóc răng sữa đúng cách.

Hãy để chúng tôi cùng bạn bảo vệ nụ cười đầu đời của bé – trọn vẹn và khỏe mạnh mỗi ngày.

Liên hệ ngay hotline 1900 636 734 để được tư vấn và đặt lịch khám cho bé.